Bàng quang mất chức năng do đâu? Dấu hiệu nhận biết
Bàng quang hay còn gọi là bọng đái, giữ vai trò rất quan trọng trong cơ thể. Chức năng của bàng quang là nơi lưu trữ nước tiểu do thận bài tiết và đẩy ra ngoài thông qua quá trình tiểu tiện. Có nhiều nguyên nhân khiến bàng quang không thực hiện đúng chức năng của mình gây ra tình trạng tiểu không tự chủ, tiểu són, bí tiểu, tiểu nhiều lần…Cùng tìm hiểu chức năng của bàng quang, nguyên nhân khiến bàng quang suy giảm hoặc mất chức năng thông qua những thông tin sau đây.
Mục lục
Chức năng của bàng quang trong cơ thể
Vị trí của bàng quang nằm ngay dưới phúc mạc, ngay sau khớp mu. Khi bàng quang rỗng sẽ nằm hoàn toàn ở trước vùng chậu, trước trực tràng và tạng sinh dục. Khi chứa đầy nước tiểu, bàng quang căng lên thành hình cầu, vượt lên trên khớp mu và nằm trong ổ bụng. Bàng quang có chức năng lưu trữ nước tiểu từ thận bài tiết ra và tống xuất nước tiểu ra ngoài cơ thể thông qua quá trình tiểu tiện.
Lưu trữ nước tiểu
Bàng quang nhận nước tiểu từ thận tiết ra thông qua hai niệu quản. Hai niệu quản vào bàng quang thông qua 2 lỗ niệu đạo, tạo thành tam giác bàng quang. Bàng quang có khả năng chứa nhiều nước tiểu mà áp lực trong bàng quang không tăng lên nhiều.
Thông thường, khi bàng quang chứa khoảng 250 – 350 ml nước tiểu chúng ta sẽ có cảm giác buồn tiểu. Và trung bình bàng quang có thể chứa tới 500ml nước tiểu mà không quá căng. Nếu cố nín tiểu, dung tích bàng quang có thể tăng lên khá nhiều, thậm chí có trường hợp bí tiểu bàng quang căng lên rất to và có thể chứa tới vài lít nước tiểu.
Bàng quang có đặc điểm thú vị này nhờ vào đặc tính nhầy – đàn hồi của thành bàng quang cũng như sự chi phối của hệ thần kinh, sự chi phối nhịp nhàng của các cơ trong bàng quang.
Tống xuất nước tiểu
Bàng quang có vai trò tống xuất nước tiểu ra ngoài cơ thể. Khi 3 lớp cơ của bàng quang hoạt động, nước tiểu sẽ được đẩy ra ngoài cơ thể theo từng đợt. Trong đó:
- Lớp cơ trơn bàng quang: Nhận sự chi phối của thần kinh phó giao cảm từ tủy và là cơ tống nước tiểu.
- Lớp cơ vòng trong và lỗ niệu đạo hoạt động dưới sự chi phối của thần kinh giao cảm, kiểm soát quá trình tiểu tiện của cơ thể. ở nam giới, cơ vòng trong còn có tác dụng giúp ngăn chặn tinh dịch không bị trào ngược khi xuất
- Cơ vân ở vòng ngoài giúp điều khiển việc đi tiểu theo ý muốn của bản thân.
Chức năng tiểu tiện của bàng quang được kiểm soát bởi cơ chế thần kinh phức tạp của hệ phó giao cảm tủy, các sợi giao cảm tủy ngực và một phần của thân não, tủy sống. Khi bàng quang chứa đầy nước tiểu, những thụ thể chịu sức căng bề mặt cơ bàng quang sẽ gửi tín hiệu tới não. Khi nhận tín hiệu, não sẽ gửi phản hồi xuống bàng quang khiến thành bàng quang co lại, cơ thắt, van gần đầu niệu đạo thả lỏng và mở dần ra để nước tiểu chảy ra, thoát ra ngoài cơ thể.
Xem thêm: Bàng quang nằm ở đâu trong cơ thể?
Bàng quang mất chức năng, mất cảm giác do đâu?
Bàng quang suy giảm chức năng hay mất chức năng, mất cảm giác là tình trạng bàng quang không thực hiện đúng chức năng của nó. Quá trình lưu trữ và tống xuất nước tiểu bị ảnh hưởng với các mức độ khác nhau. Người bệnh phải đối mặt với các dấu hiệu như tiểu không tự chủ, tiểu són, tiểu nhiều lần, tiểu rắt, bí tiểu…
Có khá nhiều nguyên nhân khiến chức năng của bàng quang bị ảnh hưởng. Trong đó, các bệnh lý về bàng quang là nguyên nhân phổ biến khiến bàng quang bị mất chức năng. Một số bệnh lý thường gặp về bàng quang phải kể đến như:
Bàng quang tăng hoạt
Bàng quang tăng hoạt là tình trạng rối loạn chức năng bàng quang khiến cơ quan này co bóp không đúng lúc. Người bệnh đối mặt với tình trạng tiểu nhiều lần trong ngày, tiểu không kiểm soát, són tiểu…mà không tìm thấy tình trạng nhiễm trùng tiểu hay một bệnh lý nào khác. Tuy không nguy hiểm nhưng lại gây ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống của người bệnh. Nguyên nhân tới nay chưa biết chính xác nhưng có liên quan tới một số yếu tố sau:
- Đột quỵ, bệnh Parkinson, xơ hóa tủy…
- Tình trạng bất ổn ở cơ quan này như sỏi hoặc khối u.
- Một số yếu tố làm cản trở dòng chảy từ bàng quang như u xơ tuyến tiền liệt hay tác động của việc chữa trị vùng tiểu khung.
- Uống rượu bia, cà phê quá mức.
Các triệu chứng phổ biến của hội chứng bàng quang tăng hoạt bao gồm: Tiểu gấp, tiểu đột ngột không thể nhịn và phải đi ngay lập tức, đi tiểu nhiều lần trong ngày…
Viêm bàng quang
Viêm bàng quang là tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn gây ra. Bệnh gặp khá phổ biến, chiếm tới 50% các ca nhiễm trùng đường tiểu. Tình trạng bàng quang bị viêm nhiễm gây ảnh hưởng không nhỏ tới chức năng của bàng quang, khiến người bệnh phải đối mặt với tình trạng rối loạn tiểu tiện. Nếu không được điều trị đúng cách bệnh có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng như viêm đài bể thận dẫn tới suy thận. Tuy nhiên, nếu được điều trị thích hợp hoàn toàn có thể giảm biến chứng.
Một số dấu hiệu nhận biết viêm bàng quang như:
- Đi tiểu có mùi hôi hoặc có lẫn máu trong nước tiểu.
- Tiểu nhiều lần trong ngày, mỗi lần đi chỉ ra một ít nước tiểu.
- Tiểu đau và nóng rát.
- Có cảm giác đi tiểu gấp.
- Trẻ em có thể bị đái dầm ban ngày.
- Đau ở vị trí hai bên hay giữa lưng.
Nguyên nhân gây viêm bàng quang phải kể đến như:
- Bị nhiễm khuẩn E.coli, Chlamydia và Mycoplasma.
- Đặt ống thông tiểu.
- Viêm bàng quang kẽ.
- Sử dụng thuốc như cyclophosphamide và ifosfamide.
- Tiếp xúc với hóa chất như sử dụng sản phẩm vệ sinh vùng kín dạng xịt hay kem diệt tinh trùng…
- Biến chứng từ một số bệnh lý như sỏi thận, u xơ tuyến tiền liệt, tiểu đường, tổn thương tủy sống…
- Xạ trị vùng khung chậu.
Ung thư bàng quang
Ung thư bàng quang là dạng ung thư gặp khá phổ biến hiện nay. Sự xuất hiện của khối u ác tính trong bàng quang khiến chức năng bàng quang dần suy yếu, thậm chí mất chức năng bàng quang. Cho tới nay vẫn chưa xác định chính xác nguyên nhân gây ra bệnh. Nhưng các chuyên gia nhận định một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
- Thói quen hút thuốc lá.
- Phơi nhiễm tia bức xạ.
- Viêm nhiễm ký sinh trùng.
- Tiếp xúc với hóa chất…
Các dấu hiệu của bệnh khó nhận biết, tuy nhiên có một số biểu hiện dưới đây giúp người bệnh có thể phát hiện sớm và thăm khám kịp thời như:
- Mệt mỏi, sút cân, ăn uống kém.
- Đi tiểu ra máu.
- Có cảm giác đau khi đi tiểu.
- Tiểu rắt, tiểu khó, tiểu không tự chủ, nước tiểu sẫm màu…
Sỏi bàng quang
Sỏi bàng quang là một trong những bệnh lý về đường tiết niệu khá thường gặp. Sỏi xuất hiện trong bàng quang gây ảnh hưởng không nhỏ tới chức năng bàng quang, khiến người bệnh phải đối mặt với các triệu chứng như:
- Tiểu khó, tiểu buốt.
- Tiểu rắt, tiểu nhiều lần.
- Tiểu ra máu hoặc nước tiểu có màu sậm.
- Đau bụng dưới…
Sỏi bàng quang thường xảy ra chủ yếu ở nam giới. Người mắc bệnh như u xơ tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt, hẹp niệu đạo do nhiễm trùng hoặc phẫu thuật khiến bàng quang bị cản trở lối thoát. Hoặc những người có di chứng của đột quỵ, tổn thương tủy sống, bệnh Parkinson, tiểu đường, thoát vị đĩa đệm…
Dấu hiệu nhận biết bàng quang mất/ suy giảm chức năng
Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết bàng quang đang gặp vấn đề gây suy giảm hoặc mất chức năng. Cụ thể như sau:
Tiểu không tự chủ
Tiểu không tự chủ là tình trạng người bệnh không chủ động trong việc điều khiển quá trình tiểu tiện khiến nước tiểu rò rỉ ra ngoài một cách không kiểm soát. Điều này gây ra không ít khó chịu và phiền toái trong cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày. Tình trạng này có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng gặp phổ biến hơn ở tuổi trung niên và phụ nữ sinh nhiều lần.
Tiểu ra máu
Đây là tình trạng xuất hiện máu ở trong nước tiểu. Tiểu ra máu có thể quan sát bằng mắt thường, nhưng đôi khi phải thông qua xét nghiệm. Tình trạng tiểu ra máu có thể vô hại nhưng cũng có thể do nhiễm trùng hoặc một tình trạng nghiêm trọng hơn như viêm bàng quang, ung thư bàng quang…Ngay khi có triệu chứng này bạn nên thăm khám bác sĩ để chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bí tiểu
Là tình trạng nước tiểu không thể thoát ra khỏi bàng quang. Nguyên nhân phổ biến có thể do tắc nghẽn hoặc ức chế hoạt động cơ bàng quang gây nên. Bí tiểu nếu không được thông tiểu kịp thời có thể tái đi tái lại nhiều lần hoặc gây ứ đọng nước tiểu từ đó dẫn tới viêm bàng quang. Thậm chí nước tiểu gây viêm nhiễm ngược dòng gân viêm thận, suy thận.
Đái dầm
Là tình trạng tiểu không tự chủ khi ngủ khiến người bệnh không khỏi ngại ngùng. Tình trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng người lớn cũng có thể gặp phải do mắc bệnh lý. Để không gây ảnh hưởng tới chức năng bàng quang tốt nhất bạn nên đi thăm khám cụ thể và điều trị dứt điểm càng sớm càng tốt.
Tiểu đau
Mỗi khi đi tiểu đều có cảm giác đau hoặc khó chịu khi đi tiểu. Nguyên nhân gây nên thường do nhiễm trùng, kích thích hoặc viêm bàng quang, niệu đạo hay bộ phận sinh dục bên ngoài gây nên.
Tiểu nhiều lần
Mỗi ngày mỗi người đi tiểu 1,2 – 1,5 lít, lượng nước tiểu ít hơn nếu mùa hè nóng hoặc lao động ở môi trường nóng bức ra mồ hôi nhiều. Tiểu nhiều lần là tình trạng đi tiểu nhiều lần trong ngày nhưng lượng nước tiểu mỗi lần khá ít. Tiểu nhiều lần có thể do nguyên nhân không phải bệnh lý (mang thai, bàng quang tăng hoạt…) hoặc do bệnh lý (u xơ tuyến tiền liệt, sỏi đường tiết niệu…) gây nên.
Tiểu nhiều lần thường kèm theo các triệu chứng khác như tiểu gấp, tiểu không tự chủ, tiểu ngắt quãng, rối loạn đi tiểu, tiểu ra máu, tiểu đêm, tiểu nhỏ giọt…Tình trạng tiểu nhiều lần gây ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống cũng như sinh hoạt của người bệnh. Hãy chủ động thăm khám và điều trị sớm khi gặp phải tình trạng này nhé.
Tiểu rắt, tiểu buốt
Tiểu buốt là tình trạng đau buốt trước, trong và sau khi đi tiểu. Đau kèm theo cảm giác nóng rát thường tăng dần lên khiến người bệnh rất khó chịu. Tiểu buốt thường kèm theo tiểu dắt. Khi bàng quang bị kích thích bởi viêm hoặc yếu tố ngoại lại hay do ngưỡng kích thích hạ thấp gây ra tiểu buốt, tiểu rắt.
Hướng chăm sóc sức khỏe bàng quang mỗi ngày
Bàng quang cũng như các bộ phận khác trong cơ thể đều rất quan trọng. Vì vậy, hãy bổ sung những kiến thức để chăm sóc sức khỏe bàng quang một cách tốt nhất. Điều này không chỉ giúp tăng cường sức khỏe tổng thể mà còn hạn chế nguy cơ mắc các bệnh lý về bàng quang, nhất là ung thư. Bạn hãy chú ý một số điểm sau đây nhé.
Bổ sung đủ nước mỗi ngày: Uống đủ nước mỗi ngày, tùy thuộc vào nhu cầu và hoạt động sinh lý của mỗi người. Hãy uống từ 2 – 2,5 lít nước giúp làm sạch vi khuẩn trong đường tiết niệu. Không nên uống quá nhiều hoặc quá ít nước gây ảnh hưởng tới hoạt động của bàng quang.
Hãy bổ sung đủ nước mỗi ngày giúp bàng quang hoạt động hiệu quả.
Không nhịn tiểu: Thói quen nhịn tiểu không tốt cho sức khỏe của bàng quang, làm các cơ bàng quang bị yếu đi và gây ảnh hưởng xấu tới thận. Hãy đi tiểu ngay khi có nhu cầu bạn nhé.
Vệ sinh sạch sẽ: Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ vùng kín để ngăn ngừa các bệnh lý nhiễm khuẩn, không để vi khuẩn tấn công và gây hại cơ thể. Bên cạnh đó, cần vệ sinh sạch sẽ vùng kín trước và sau khi quan hệ tình dục để ngăn ngừa nhiễm trùng. Đi tiểu trước và sau khi quan hệ tình dục cũng cần thiết để đẩy vi khuẩn ra khỏi cơ thể.
Giữ cân nặng hợp lý: Trọng lượng càng lớn càng gây áp lực lớn lên bàng quang. Do đó, bạn hãy giữ cân nặng ở mức ổn định bằng cách tập thể dục đều đặn, chế độ ăn giàu dinh dưỡng với nhiều trái cây và rau xanh để kiểm soát cân nặng, tránh các bệnh lý liên quan tới bàng quang.
Không hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc ung thư bàng quang. Những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư bàng quang cao gấp 2 – 3 lần so với người không hút thuốc.
Chế độ ăn uống khoa học: Cần hạn chế các thực phẩm khiến bàng quang bị kích thích như thực phẩm cay nóng, thực phẩm giàu tính axit hay các thực phẩm có thể gây kích thích hệ tiết niệu.
Lối sống lành mạnh: Tập thể dục thể thao hàng ngày, vừa giúp tăng cường sức khỏe tổng thể vừa giúp ngăn ngừa các bệnh lý về bàng quang.
Cân nhắc khi dùng thuốc: Có một số loại thuốc có thể gây ra các vấn đề về tiểu tiện hoặc làm nặng hơn các triệu chứng có sẵn. Vì vậy, trước khi sử dụng thuốc điều trị các tình trạng bệnh khác, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ để được tư vấn cụ thể.
Bài tập Kegel: bài tập giúp ép và thư giãn vùng cơ đáy chậu – nhóm cơ có liên quan trực tiếp tới dây thần kinh ở bàng quang. Bài tập Kegel là cách giúp duy trì kiểm soát bàng quang hiệu quả. Không chỉ vậy, bài tập này còn rất tốt đối với chị em phụ nữ giúp làm khỏe cơ vùng đáy chậu trước khi sinh con và giữa các lần sinh nở. Bởi sinh con sẽ làm tổn thương vùng cơ đáy chậu, bàng quang, niệu đạo.
Bài tập Kegel mang lại rất nhiều lợi ích giúp kiểm soát bàng quang hiệu quả.
Tránh bị táo bón: Hãy để đường ruột hoạt động một cách trơn tru bằng cách bổ sung nhiều chất xơ, trái cây vào thực đơn hàng ngày nhé. Điều này cũng sẽ giúp ích cho bàng quang bởi đại tràng nặng nề, chứa nhiều chất thải gây áp lực lên bàng quang khiến bạn đi tiểu nhiều hơn.
