Tiểu són là tình trạng rất phổ biến, gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tình trạng này xảy ra ở cả hai giới, nhưng thường gặp hơn ở phụ nữ, nhất là phụ nữ trên 50 tuổi. Vậy từ đâu mà có sự khác biệt này? Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn đọc thắc mắc “Tại sao phụ nữ lại thường bị són tiểu hơn nam giới?” cùng một số biện pháp khắc phục tình trạng này.
Mục lục
1, Hiện tượng són tiểu ở phụ nữ là gì?
Són tiểu (tiểu không kiểm soát) là tình trạng rò rỉ nước tiểu ở nhiều mức độ, có thể bao gồm từ són một ít nước tiểu khi ho, cười, hắt hơi đến tình trạng ướt đẫm nghiêm trọng một cách thường xuyên.
Tiểu không kiểm soát ảnh hưởng đến nữ giới gấp đôi nam giới. Tình trạng này có thể xảy ra với phụ nữ ở mọi lứa tuổi, nhưng nó phổ biến hơn cả ở phụ nữ lớn tuổi. Theo báo cáo về tỷ lệ tiểu không kiểm soát ở người cao tuổi của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ thì có tới “hơn 4 trong số 10 phụ nữ từ 65 tuổi trở lên mắc chứng són tiểu”. Đây cũng là tình hình dịch tễ chung trên toàn thế giới, bao gồm cả Việt Nam.
☛Tham khảo đầy đủ: Són tiểu là biểu hiện bệnh gì?
2, Các loại són tiểu ở phụ nữ
Có 4 dạng tiểu không kiểm soát ở phụ nữ. Cụ thể:
Són tiểu căng thẳng
Són tiểu căng thẳng là loại tiểu không kiểm soát phổ biến nhất ở phụ nữ, hiện tượng rò rỉ nước tiểu xảy ra khi tăng áp lực đột ngột lên bàng quang. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do các cơ sàn chậu – nhóm cơ nâng đỡ bàng quang và kiểm soát niệu đạo suy yếu.
Dẫn đến, các hành động hàng ngày sử dụng cơ sàn chậu, chẳng hạn như ho, hắt hơi, cười, hoặc nâng đỡ các vật nặng một cách đột ngột cũng có thể khiến bạn bị rò rỉ nước tiểu.
Són tiểu gấp
Đây là tình trạng rò rỉ nước tiểu xảy ra sau khi bạn bị mót tiểu đột ngột mà không thể kiềm chế được. Són tiểu gấp thường đi kèm với các triệu chứng như tiểu nhiều và tiểu đêm. Tình trạng này phổ biến hơn ở phụ nữ lớn tuổi.
Nguyên nhân thường được cho là do bàng quang hoạt động quá mức. Do đó, những bệnh nhân bị són tiểu gấp cũng thường đi tiểu rất nhiều lần trong ngày, có thể gấp đôi bình thường, lên tới 14-15 lần/ngày.
Són tiểu tràn
Tình trạng són tiểu tràn xảy ra khi bàng quang không được làm rỗng đúng cách. Bàng quang thường quá đầy khiến nước tiểu tràn ra ngoài. Lượng nước tiểu rò rỉ thường nhỏ, nhưng tần suất rò rỉ thường xuyên với tốc độ có thể không đổi, dẫn đến nước tiểu bị rò rỉ tràn lan, khiến người bệnh phải lệ thuộc vào tã, bỉm.
Nguyên nhân gây ra tình trạng són tiểu này là do suy yếu cơ bàng quang hoặc tắc nghẽn niệu đạo. Chứng són tiểu này hiếm gặp ở phụ nữ nhưng lại là loại són tiểu phổ biến thứ 2 ở nam giới.
Són tiểu chức năng
Những người có vấn đề về suy giảm thể chất hoặc nhận thức có thể gặp tình trạng són tiểu. Ví dụ, bệnh nhân Alzheimer có thể không đủ sáng suốt để nhận ra nhu cầu đi tiểu kịp thời hoặc người ngồi trên xe lăn không thể kịp di chuyển tới nhà vệ sinh ở xa. Tiểu són chức năng là kết quả của các tình trạng nhận thức và thể chất này.
Ngoài 4 loại tiểu không kiểm soát kể trên, còn có một dạng són tiểu gọi là són tiểu hỗn hợp. Thực chất, loại tiểu không tự chủ này là bất kỳ sự kết hợp nào của các loại trên. Trong đó, sự kết hợp phổ biến nhất là tiểu không kiểm soát căng thẳng và són tiểu gấp.
3, Nguyên nhân nào gây ra chứng són tiểu ở phụ nữ?
Tình trạng tiểu són xảy ra do các vấn đề với những cơ và dây thần kinh giúp bàng quang giữ hoặc thải nước tiểu. Một số bệnh lý hoặc thay đổi thể chất tiềm ẩn ở phụ nữ có thể gây ra các vấn đề với những cơ và dây thần kinh này. Cụ thể:
Bàng quang tăng hoạt (OAB)
Bàng quang tăng hoạt là một bệnh lý phổ biến ở nữ giới, đặc biệt là ở phụ nữ lớn tuổi. Đây được cho là thủ phạm hàng đầu gây ra chứng tiểu són ở phụ nữ. Tình trạng này liên quan tới hiện tượng tăng co bóp quá mức của cơ chóp bàng quang trong khi không có bất kỳ sự nhiễm trùng hay tổn thương thực thể tiết niệu nào khác.
Sự co bóp đột ngột của cơ chóp bàng quang khiến bệnh nhân thường xuyên mót tiểu gấp và có thể kèm theo tiểu són. Hội chứng bàng quang tăng hoạt thường đặc trưng bởi các biểu hiện sau:
- Tiểu gấp: bệnh nhân thường xuyên mót tiểu đột ngột, không thể cưỡng lại được cảm giác buồn tiểu và cần phải đi tiểu ngay.
- Tiểu nhiều lần: đi tiểu nhiều hơn tần suất bình thường, trên 8 lần/ngày.
- Tiểu đêm: bệnh nhân bị gián đoạn giấc ngủ đêm do phải thức dậy để đi tiểu.
- Tiểu són: triệu chứng này có thể gặp ở khoảng 50% bệnh nhân mắc OAB.
☛ Tìm hiểu thêm: Tổng hợp cách trị chữa bàng quang tăng hoạt
Suy yếu cơ sàn chậu
Cơ sàn chậu là nhóm cơ nâng đỡ bàng quang nằm đúng vị trí và góp phần kiểm soát sự co thắt của niệu đạo. Do đó, sự suy yếu cơ sàn chậu sẽ ảnh hưởng đến khả năng điều khiển dòng chảy của nước tiểu ra ngoài và làm tăng nguy cơ rò rỉ nước tiểu.
Suy yếu cơ sàn chậu cũng là một nguyên nhân phổ biến gây ra tiểu không kiểm soát ở nữ giới, đặc biệt là dạng tiểu són căng thẳng. Nguyên nhân là ở phụ nữ chúng ta có một số sự kiện sức khỏe như mang thai, sinh con và mãn kinh đều gây ảnh hưởng đến sức khỏe cơ sàn chậu.
Tắc nghẽn đường tiết niệu
Sự tắc nghẽn niệu đạo gây hạn chế khả năng thoát nước tiểu, dẫn đến bàng quang quá căng mạn tính và dần mất khả năng co bóp. Hậu quả là, bàng quang thường xuyên không thể làm rỗng hoàn toàn và nước tiểu bị tràn ra ngoài. Ở nữ giới, những chướng ngại vật gây ra tắc nghẽn đường niệu có thể là sỏi tiết niệu, hẹp niệu đạo bẩm sinh hoặc chứng táo bón.
- Sỏi tiết niệu: là những tinh thể rắn kết tinh trong nước tiểu. Chúng có thể dễ dàng di chuyển giữa các cơ quan trong hệ tiết niệu và gây tắc nghẽn tại niệu đạo. Dẫn đến nước tiểu khó thoát ra ngoài và gây cảm giác đau rát khi đi tiểu.
- Hẹp niệu đạo: đây là nguyên nhân hiếm gặp ở nữ giới, hẹp niệu đạo có thể do bẩm sinh hoặc do chấn thương gây ra. Niệu đạo bị chít hẹp gây hạn chế sự thoát nước tiểu ra ngoài, khiến bàng quang bị đầy và rò rỉ nước tiểu không kiểm soát.
- Táo bón: táo bón có thể gây ra chứng tiểu són thoáng qua. Do sự tích tụ phân trong trực tràng làm cho bàng quang bị chèn ép, khiến tăng sự kích thích và giảm sức chứa bàng quang nên bệnh nhân thường xuyên tiểu nhiều, tiểu gấp, có thể kèm tiểu són.
Tổn thương chức năng thần kinh
Một số bệnh lý như đái tháo đường có thể gây biến chứng lên thần kinh, làm rối loạn các tín hiệu điều khiển bàng quang. Dẫn đến, bàng quang thường xuyên được gửi tín hiệu không đúng lúc khiến bệnh nhân hay bị mót tiểu đột ngột, tiểu gấp, có thể kèm tiểu không tự chủ.
Đặc biệt, tỷ lệ phụ nữ bị tiểu đường ở Việt Nam hiện nay đang ở mức báo động và con số này vẫn không ngừng tăng cao. Trong đó, nguy cơ gặp biến chứng lên thần kinh do tiểu đường ở nữ cao gấp đôi so với nam giới. Qua những thống kê này có thể thấy, nguyên nhân tổn thương chức năng thần kinh cũng góp phần không nhỏ gây ra chứng tiểu són ở đối tượng nữ giới.
3, Tại sao phụ nữ lại thường bị són tiểu hơn nam giới?
Thiên chức làm mẹ, sự thay đổi thể chất theo tuổi tác hoặc cấu tạo giải phẫu bẩm sinh của hệ tiết niệu chính là những yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ mắc tiểu són ở phụ nữ. Cụ thể:
Mang thai
Theo thống kê thì cứ 10 phụ nữ mang thai thì có tới 4 người bị tiểu són thai kỳ. Nguyên nhân là do khi mang thai, thai nhi phát triển sẽ đè lên bàng quang, niệu đạo và cơ sàn chậu của bạn. Dẫn đến, bàng quang giảm sức chứa và thường xuyên bị kích thích khiến người mẹ hay đi tiểu nhiều, tiểu gấp. Thêm vào đó, niệu đạo bị đè nén làm giảm khả năng dẫn nước tiểu. Kết quả là, thai phụ thường xuyên tiểu rắt, rò rỉ nước tiểu.
Các triệu chứng trên có thể tự cải thiện sau khi bạn sinh em bé. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp, cơ sàn chậu phải chịu đựng áp lực trong thời gian dài đã dẫn đến suy yếu không hồi phục, khiến cho phụ nữ vẫn tiếp tục bị tiểu són ngay cả khi đã sinh con được một thời gian dài.
Sinh con
Sinh con tự nhiên qua đường âm đạo có thể làm suy yếu các cơ sàn chậu và làm tổn thương các dây thần kinh kiểm soát bàng quang. Dẫn đến, khả năng kiểm soát co thắt niệu đạo và nâng đỡ bàng quang của cơ sàn chậu bị suy giảm, đồng thời bàng quang cũng bị rối loạn tín hiệu điều khiển. Kết quả là, người phụ nữ có thể gặp tình trạng tiểu nhiều, tiểu gấp, tiểu không tự chủ một cách thường xuyên. (Tham khảo thêm: Són tiểu sau sinh)
Mãn kinh
Có rất nhiều phụ nữ phản ánh rằng họ thường xuyên bị rò rỉ nước tiểu sau khi ngừng kinh. Các bác sĩ cho biết, sau khi mãn kinh, nồng độ hormone estrogen suy giảm, gây ra sự suy yếu của niêm mạc bàng quang và niệu đạo. Đồng thời, sự lão hóa khiến cho các cơ bàng quang và niệu đạo mất đi một phần sức mạnh.
Tất cả những điều này đã góp phần làm giảm khả năng làm rỗng bàng quang hoàn toàn và giảm sức mạnh co thắt cơ vòng niệu đạo, khiến cho phụ nữ mãn kinh thường xuyên bị tiểu không kiểm soát.
Cấu tạo giải phẫu
Cơ thể lưu trữ nước tiểu trong bàng quang, khi tích trữ đến ngưỡng, nước tiểu sẽ được thoát ra niệu đạo – ống dẫn nước tiểu ra khỏi cơ thể được kết nối với bàng quang. Trong khi đó, niệu đạo của phụ nữ chỉ dài khoảng 2,5-4cm, ngắn gấp 6 lần nam giới. Đây cũng là lý do khiến nữ giới khó nhịn tiểu và dễ dàng bị rò rỉ nước tiểu hơn.
4, Điều trị són tiểu ở phụ nữ bằng cách nào?
Khi bị tiểu són, tốt nhất bạn nên đi khám sớm để được điều trị kịp thời. Bác sĩ sẽ chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh và tư vấn cho bạn để lập một kế hoạch điều trị phù hợp.
Ban đầu, bạn có thể được đề nghị thực hiện các liệu pháp hành vi. Nếu các phương pháp này không giúp cải thiện các triệu chứng của bạn, bác sĩ đưa ra các phương pháp điều trị khác tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ cũng như loại tiểu són của bạn.
Liệu pháp hành vi
Các liệu pháp hành vi để cải thiện tiểu són bao gồm:
☛Đào tạo bàng quang
Bạn sẽ lập lịch trình đi vệ sinh vào những thời điểm cố định trong ngày và tuân thủ theo lịch đi tiểu, ngay cả khi bạn không cảm thấy buồn tiểu. Bên cạnh đó, bạn nên bắt đầu theo dõi tần suất đi vệ sinh của mình bằng cách ghi nhật ký đi tiểu mỗi ngày. Mục tiêu là dần dần giảm số lần đi tiểu về bình thường 6-8 lần/ngày và kéo dài khoảng thời gian giữa mỗi lần lên 3-4 tiếng.
☛Bài tập cơ sàn chậu (Kegel)
Các bài tập cơ sàn chậu đặc biệt hữu ích trong việc làm giảm tình trạng tiểu són, nhất là tiểu són do căng thẳng. Chỉ mất 5 phút tập luyện mỗi ngày, bạn có thể cảm thấy khả năng kiểm soát tiểu tiện của mình được cải thiện rõ rệt trong vòng 3 đến 6 tuần từ khi bắt đầu.
Các bài tập Kegel tập trung vào nhóm cơ sàn chậu, xác định chúng bằng cách bạn hãy thử ngăn dòng nước tiểu khi đang đi tiểu, nhóm cơ bạn vận dụng chính là các cơ cần tập. Một lưu ý là không ép các cơ khác cùng lúc và hãy duy trì nhịp thở bình thường khi tập. Các bác sĩ khuyên rằng nên tập kegel với tần suất 3 lần/ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Xem hướng dẫn tập kegel cho nữ tại đây.
Điều trị són tiểu bằng thuốc
Ngoài các thuốc để điều trị bệnh lý gây ra tiểu són, bạn có thể được kê thêm các thuốc hỗ trợ làm giảm nhẹ triệu chứng tiểu són như:
Thuốc kháng cholinergic: ví dụ oxybutynin, tolterodine, imipramin có thể giúp thư giãn cơ trơn và ngăn ngừa co thắt bàng quang. Tác dụng phụ phổ biến của chúng là khô miệng, mờ mắt, táo bón, tim đập nhanh và đỏ bừng mặt.
Nếu tiểu són do mãn kinh, các thuốc kem thoa âm đạo, vòng đặt hoặc miếng dán có chứa estrogen (estrogen tại chỗ) có thể giúp tăng cường sức khỏe các cơ và mô ở niệu đạo. Niệu đạo khỏe hơn sẽ giúp kiểm soát nước tiểu tốt hơn.
Can thiệp thủ thuật
Nếu các liệu pháp hành vi và thuốc không có tác dụng cải thiện chứng tiểu không tự chủ, bác sĩ có thể đề xuất các liệu pháp điều trị sau:
- Phản hồi sinh học: phản hồi sinh học giúp bạn theo dõi phản ứng của bàng quang trên màn hình bằng cách sử dụng các thiết bị điện tử để theo dõi thời điểm cơ bàng quang và niệu đạo co lại, từ đó bạn có thể học cách kiểm soát các cơ này.
- Botox: tiêm Botox vào bàng quang là thủ thuật để giúp thư giãn bàng quang và tăng sức chứa nước tiểu của bàng quang. Bạn có thể cần điều trị Botox với tần suất khoảng 3 tháng/lần.
- Kích thích thần kinh: là phương pháp sử dụng xung điện nhẹ để kích thích các dây thần kinh trong bàng quang. Các xung điện có thể giúp tăng lưu lượng máu đến bàng quang và tăng cường sức mạnh các cơ kiểm soát bàng quang.
Phẫu thuật
Ở nhiều phụ nữ, hệ quả sau khi sinh nở có thể khiến bàng quang bị sa khỏi vị trí bình thường của nó. Các bác sĩ đã phát triển các phương pháp phẫu thuật khác nhau để giúp bàng quang quay về vị trí bình thường. Loại phẫu thuật phổ biến nhất hiện nay chính là thủ thuật sling, hay còn gọi là thủ thuật đặt võng nâng cổ bàng quang.
Để thực hiện thủ thuật này, bác sĩ sẽ dùng một vật liệu tổng hợp hoặc mô của chính bạn tạo thành một chiếc “võng” để hỗ trợ nâng đỡ cổ bàng quang và niệu đạo, giúp ngăn rò rỉ nước tiểu.
5, Vương Niệu Đan – giải pháp vàng cho chứng tiểu són ở phụ nữ
Sản phẩm bảo vệ sức khỏe Vương Niệu Đan được sản xuất trên dây chuyền chuẩn GMP của công ty Dược phẩm Thái Minh. Vương Niệu Đan ra đời để đáp ứng nhu cầu về một phương pháp an toàn, hiệu quả để cải thiện tình trạng tiểu són. Sản phẩm là sự kết hợp của các loại thảo dược quý:
- Cao UVAROX (chiết xuất từ Varuna, Cỏ đuôi ngựa, Ô dược): tác dụng tăng sức chứa bàng quang đồng thời tăng lưu lượng máu nuôi dưỡng vùng cơ sàn chậu, tăng cường sức khỏe cơ sàn chậu.
- VispoTM (chiết xuất Cọ lùn): làm giảm co thắt bàng quang, trên nữ giới làm tăng lượng estrogen, dẫn tới làm tăng sức khỏe cơ sàn chậu, giúp cơ này nâng đỡ bàng quang đúng vị trí.
- Chiết xuất Hạt bí đỏ: giúp tăng lượng nitric oxide cần thiết cho quá trình giãn cơ bàng quang, giảm co thắt và tăng sức chứa bàng quang.
- Cao Nữ lang: có tác dụng an thần và cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân mắc chứng tiểu đêm nhiều lần.
Nhờ kết hợp hài hòa các thành phần thảo dược trên, Vương Niệu Đan đã đem tới công dụng tuyệt vời trong việc đẩy lùi các triệu chứng tiểu nhiều, tiểu són, tiểu đêm ở phụ nữ. Vương Niệu Đan đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của hàng ngàn bệnh nhân, do đó, bạn hoàn toàn có thể an tâm sử dụng sản phẩm.
Tài liệu tham khảo
- https://www.msdmanuals.com/professional/genitourinary-disorders/voiding-disorders/urinary-incontinence-in-adults
- https://www.womenshealth.gov/a-z-topics/urinary-incontinence#22
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/urinary-incontinence/urinary-incontinence-in-women
- https://www.medicinenet.com/urinary_incontinence_in_women/article.htm
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5878864/
