Phương pháp chẩn đoán bàng quang tăng hoạt hiện nay
Người bệnh mắc chứng bàng quang tăng hoạt luôn than phiền vì các triệu chứng của bệnh gây ảnh hưởng không nhỏ tới sinh hoạt, cuộc sống cũng như công việc của mình. Nếu được khắc phục sớm tình trạng bệnh có thể được cải thiện khá đáng kể. Hãy tìm hiểu các phương pháp chẩn đoán hội chứng bàng quang tăng hoạt và cách điều trị qua bài viết sau đây nhé.
Mục lục
Các triệu chứng thường gặp của bàng quang tăng hoạt
Hội chứng bàng quang tăng hoạt là tình trạng bàng quang không co bóp đúng thời điểm gây ra cảm giác mắc tiểu đột ngột cần đi tiểu ngay lập tức, nếu không đi ngay có thể bị són tiểu. Trong đó, không tìm thấy hiện tượng nhiễm trùng tiểu hoặc bệnh lý rõ ràng nào đó. Tuy không gây nguy hiểm nhưng lại khiến người bệnh khó chịu, gây trở ngại trong sinh hoạt, học tập và công tác hàng ngày. Thậm chí gây ảnh hưởng tới tâm lý, đặc biệt là người trẻ tuổi.
Các dấu hiệu của hội chứng bàng quang tăng hoạt phải kể đến như:
- Tiểu gấp: Bạn bị kích thích bị đi tiểu dù muốn hay không. Người bệnh thường có cảm giác bất chợt buồn tiểu, không nhịn được và cần phải đi ngay lập tức. Nếu mắc tiểu mà không đi ngay lập tức sau đó rất dễ xảy ra tình trạng són tiểu.
- Tiểu nhiều lần: Người bệnh đi tiểu nhiều lần trong ngày, trên 8 lần tính từ lúc thức dậy cho tới lúc đi ngủ.
- Tiểu đêm: Người bệnh phải thức dậy vào ban đêm trên 1 lần để đi tiểu. Sau đó, sẽ rất khó ngủ trở lại khiến người bệnh cảm thấy khó chịu.
- Tiểu không tự chủ: Trong một số trường hợp, nước tiểu tự động rỉ ra trước khi bạn đi tiểu, đặc biệt là khi bạn có cảm giác tiểu gấp. Điều này khiến rất nhiều người bệnh cảm thấy ngại ngùng, tự ti. Có khoảng 50% người bệnh có triệu chứng tiểu không kiểm soát được với biểu hiện ra nước ngay khi chưa kịp vào nhà vệ sinh, đái dầm vào ban đêm hoặc són tiểu không kiểm soát được vào ban ngày.
Đối tượng dễ mắc bàng quang tăng hoạt
Nhóm đối tượng sau có nguy cơ cao mắc hội chứng bàng quang tăng hoạt như:
- Tuổi tác cao.
- Nữ giới có nguy cơ mắc cao hơn so với nam giới.
- Người mắc bệnh thần kinh như đột quỵ, Parkinson…
- Người mắc các bệnh lý đường tiết niệu như sỏi bàng quàng, u xơ tuyến tiền liệt…
- Phụ nữ mang thai nhiều lần.
Phụ nữ có nguy cơ mắc bàng quang tăng hoạt cao hơn so với nam giới.
Cách chẩn đoán bàng quang tăng hoạt hiện nay
Dựa vào các triệu chứng lâm sàng giúp chẩn đoán hội chứng bàng quang tăng hoạt, tránh nhầm lẫn với tiểu nhiều trong bệnh tiểu đường, đái tháo nhạt…hay tiểu rắt trong viêm bàng quang, tiểu khó trong u tuyến tiền liệt, ung thư bàng quang…Bên cạnh đó, cần làm thêm một số xét nghiệm bổ sung như tổng phân tích nước tiểu (để loại trừ các nhiễm trùng niệu), thử tế bào trong nước tiểu, ghi niệu dòng đồ hoặc áp lực đồ bàng quang nhằm kiểm tra hoạt động hiện tại của bàng quang, cổ bàng quang, siêu âm hệ niệu, đo tồn lưu bàng quang. Tuy nhiên, các kỹ thuật như CT, MRI, chụp bàng quang ngược dòng hay soi bàng quang ít khi phải dùng tới.
Khai thác tiền căn và triệu chứng của bệnh
Hỏi các triệu chứng của bệnh:
Bác sĩ cần hỏi chi tiết để tìm hiểu mức độ của các triệu chứng gây ảnh hưởng tới cuộc sống nhằm đảm bảo rằng các triệu chứng này không liên quan tới các bệnh lý đường tiết niệu khác.
Trong đó, các triệu chứng của hội chứng bàng quang tăng hoạt (như đã mô tả mục trên) bao gồm tiểu gấp, tiểu nhiều lần, tiểu đêm, tiểu không kiểm soát. Một số câu hỏi về các triệu chứng khác của bàng quang như:
- Tiểu không tự chủ khi gắng sứng với biểu hiện chảy nước tiểu mỗi khi hắt hơi, ho hay vận động quá sức (nâng vật nặng, kéo vật nặng).
- Tiểu ngắt quãng.
- Tiểu máu
- Bí tiểu.
Điều này nhằm chẩn đoán phân biệt với các nguyên nhân khác cũng gây ra triệu chứng rối loạn đường tiết niệu dưới.
Hỏi về chức năng bàng quang:
Chức năng hoạt động của bàng quang có liên quan mật thiết với đồ uống dung nạp vào cơ thể. Khi uống quá nhiều nước hoặc các đồ uống có chứa caffein (trà, cà phê, coca cola) hay rượu bia cũng có thể gây ra tình trạng tiểu gấp giống hội chứng bàng quang tăng hoạt. Do đó, bác sĩ sẽ khai thác kỹ thói quen uống nước của người bệnh và yêu cầu người bệnh cần theo dõi cụ thể:
- Loại nước thường uống.
- Số lượng nước uống trung bình trong ngày là bao nhiêu ml.
- Số lần đi tiể utrong ngày, kể cả ban đêm.
- Mỗi lần đi tiểu số lượng nước tiểu là bao nhiêu.
Nếu gặp khó khăn trong quá trình theo dõi, người bệnh có thể dùng sổ nhật ký đi tiểu. Nhật ký đi tiểu có tác dụng ghi dữ liệu và đánh giá rối loạn tiểu gấp và tiểu không kiểm soát.
Cũng cần loại trừ nguyên nhân đi tiểu nhiều do dùng thuốc bằng cách hỏi bệnh nhân có sử dụng thuốc gì không. Một số loại thuốc tây, thuốc đông y cũng có thể gây đi tiểu nhiều như bông mã đề, râu ngô…hoặc các thuốc khác như thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống tăng huyết áp, thuốc ngủ, thuốc giảm đau, thuốc an thần, ma túy…
Chẩn đoán ảnh hưởng của bàng quang tăng hoạt với cuộc sống:
Thực tế, hội chứng bàng quang tăng hoạt gây ảnh hưởng xấu tới chất lượng cuộc sống trong hầu hết các lĩnh vực như sinh lý, xã hội, hạn chế về mặt vai trò và sức sống. Người bệnh sẽ được hỏi về ảnh hưởng của bệnh với chất lượng cuộc sống của mình. Nếu trường hợp các triệu chứng của người bệnh chưa gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh thì không nhất thiết phải điều trị.
Ngoài ra, đánh giá mức độ ảnh hưởng của các triệu chứng tới công việc, cuộc sống, hoạt động vui chơi giải trí hàng ngày của người bệnh. Nếu cần thiết phải tiến hành điều trị. Sự phiền toái do các triệu chứng gây nên khiến người bệnh thường xuyên tránh một số hoạt động nhất định như đi tàu xe, du lịch hay những nơi tập trung đông người.
Hỏi về tiền căn của bệnh:
Bác sĩ khai thác thêm các bệnh lý phối hợp vì chúng cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp tới chức năng của bàng quang. Các bệnh thường phối hợp với bàng quang tăng hoạt như bệnh đột quỵ, đa xơ cứng, bệnh Parkinsons, tổn thương tủy sống sau chấn thương. Hay các bệnh lý mạn tính như tiểu đường có biến chứng, rối loạn đại tiện, đau khung xương chậu mạn tính, tai biến mạch máu não…
Khám thực thể
Khám chức năng nhận thức:
Mục đích nhằm phát hiện ra những tổn thương thần kinh tiềm ẩn. Mức độ suy giảm nhận thức có liên quan mật thiết tới mức độ nặng của các triệu chứng bàng quang. Khi có nghi ngờ rối loạn nhận thức người bệnh sẽ được chuyển tới khám chuyên khoa tâm thần kinh.
Khám vùng bụng:
Kiểm tra phát hiện ra các vết sẹo, khối u vùng tiểu khung, thoát vị và khám cầu bàng quang trước và sau khi đi tiểu.
Thăm khám vùng tầng sinh môn và trực tràng:
Điều này giúp đánh giá trương lực các cơ đáy chậu, khả năng tiến hành tập thư giãn cơ vùng đấy chậu và loại trừ táo bón và hội chứng nén phân.
Trong khi thăm khám, chú ý tìm ra các vết nứt da, vết bạn và cảm giác vùng da tầng sinh môn. Kết hợp với thăm trực tràng để đánh giá trương lực, khả năng co giãn của cơ thắt hậu môn, cảm giác quanh hậu môn. Nếu cơ thắt hậu môn nhão, yếu, mất phản xạ co giãn theo chủ ý là triệu chứng của thương tổn thần kinh.
- Đối với nam giới, khám trực trang cần chú ý kích thước tuyến tiền liệt, bề mặt của tuyến nhẵn hay sần sùi.
- Đối với phụ nữ, chú ý xem có phát hiện sa bàng quang, sa trực tràng, trương lực các thành âm đạo, trương lực và phản xạ của các cơ vùng tầng sinh môn đáy chậu.
Thăm khám cơ quan sinh dục:
- Đối với nam giới, thăm khám vùng bẹn bìu sinh dục nhằm phát hiện thoát vị bẹn, tiết dịch niệu đạo do viêm nhiễm niệu đạo, tuyến tiền liệt. Chú ý tới phản xạ cơ hành lang nhằm đảm bảo không có tổn thương thần kinh gây chi phối cung phản xạ tiểu tiện.
- Đối với nữ giới, khám âm đạo phát hiện ra các vết trầy xước ở âm đạo, âm hộ, có teo âm đạo hay không, sự co bóp của âm đạo và các cơ vùng chậu để phát hiện xem có sa tạng trong chậu hông hay không.
Thăm khám chi dưới:
Nhằm mục đích phát hiện xem người bệnh có bị phù không nhằm đánh giá khả năng phân bố dịch trong cơ thể khi thay đổi tư thế.
Phân tích nước tiểu
Tổng phân tích nước tiểu là xét nghiệm cơ bản nhằm sàng lọc và phát hiện ra nhiễm khuẩn niệu và máu trong nước tiểu.
Sau các bước chẩn đoán ban đầu, người bệnh có thể bắt đầu vào bước điều trị mà không cần bất kỳ thăm khám nào thêm. Nếu sau 2 – 3 tháng điều trị triệu chứng không thuyên giảm thì cần làm thêm các thăm khám cận lâm sàng khác để loại trừ các bệnh lý như:
- Bệnh lý tại chỗ như sỏi bàng quang, u bàng quang, viêm bàng quang kẽ, nhiễm trùng, tắc nghẽn đường tiết niệu dưới.
- Bệnh lý về chuyển hóa như tiểu đường, rối loạn nội tiết, rối loạn mỡ máu, mãn dục nam, mãn kinh…
- Các yếu tố khác như có thai, trầm cảm, tâm lý…
Nuôi cấy nước tiểu
Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu sẽ không thể phát hiện được vi khuẩn khi số lượng vi khuẩn
Đo nước tiểu tồn lưu
Đo nước tiểu tồn lưu được tiến hành qua siêu âm ngay sau khi bệnh nhân đi tiểu hết bãi. Trường hợp nếu không có siêu âm thì có thể tiến hành bằng cách đặt sonde niệu đạo.
Hoàn thành bảng câu hỏi triệu chứng bàng quang
Bảng câu hỏi này giúp định lượng những thay đổi về triệu chứng và sự ảnh hưởng của hội chứng tăng hoạt trong quá trình điều trị.
Những đánh giá chuyên sâu
Một số người bệnh có triệu chứng tiểu gấp không kiểm soát được nhất là người trẻ có mức độ triệu chứng nặng hơn được coi là tình trạng phức tạp. Hoặc nữ giới bị sa sinh dục xuống âm đạo cũng được coi là tình trạng phức tạp. Nếu có bất kỳ một bệnh phối hợp hoặc tình trạng đặc biệt nào cần gửi bệnh nhân đi khám chuyên khoa nhằm đánh giá sâu hơn. Những đánh giá chuyên sâu giúp cung cấp các thông tin nhằm phân tích rõ được bàng quang tăng hoạt do nguyên nhân thần kinh chứ không phải bàng quang tăng hoạt thông thường.
Đo niệu động học:
Phép đo niệu động học giúp đánh giá hoạt động chức năng của bàng quang và niệu đạo. Phương pháp này cho biết các thông số về niệu dòng, áp lực bàng quang và áp lực dòng tiểu. Mục đích của phương pháp này cho phép bác sĩ tạo ra các triệu chứng của người bệnh và xác định xem yếu tố nào khác ảnh hưởng tới quyết định điều trị.
Phép đo niệu dòng:
Đây là kỹ thuật niệu động học đơn giản nhằm đánh giá hoạt động của bàng quang và cổ bàng quang khi đi tiểu thông qua đường cong tốc độ dòng chảy. Khi đánh giá các thông số của phương pháp này, cần xem xét các yếu tố như tuổi tác, giới tính có thể làm thay đổi kết quả.
Phép đo áp lực bàng quang:
Phép đo này cho thấy hoạt động chức năng của bàng quang trong pha chứa đựng nước tiểu. Các thông số cần đánh giá trong khi tiến hành phép đo áp lực bàng quang là:
- Cảm giác bàng quang.
- Độ giãn nở của bàng quang.
- Hoạt động của cơ chóp.
Cảm giác bàng quang:
Thông thường, khi tích trữ được 50% dung tích bàng quang sẽ có cảm giác đầy bàng quang đầu tiên. Khi tới 75% thể tích này sẽ có cảm giác muốn đi tiểu và khi chứa 90% thể tích bàng quang có cảm giác rất buồn tiểu.
Tăng cảm giác bàng quang khi cảm giác đầy bàng quang đầu tiên xuất hiện sớm, liên tục và có xu hướng tăng dần khi thể tích dịch truyền với mới chỉ đạt dưới 100ml.
Giảm cảm giác bàng quang khi cảm giác đầy bàng quang đầu tiên và cảm giác buồn tiểu xuất hiện rất muộn ở người không bao giờ có cảm giác rất buồn tiểu.
Độ giãn nở của bàng quang:
Độ giãn nở bàng quang thiết lập mối liên hệ giữa thể tích bàng quang và áp lực của bàng quang. Độ giãn nở bàng quang phụ thuộc vào tốc độ truyền, chức năng bàng quang và đường dẫn truyền thần kinh.
Hoạt động của cơ chóp:
Cơ chóp có thể hoạt động bình thường hoặc tăng hoạt động trong pha chứa đựng nước tiểu. Trong trường hợp cơ cóp có những đợt co bóp không tự chủ một cách tự nhiên hoặc do kích thích từ bên ngoài được gọi là cơ chóp tăng hoạt (DO).
Phép đo áp lực – niệu dòng:
Phép đo này là nghiên cứu mối tương quan giữa áp lực và tốc độ dòng chảy. Nghiên cứu áp lực dòng tiểu được xem là tiêu chuẩn vàng để đánh giá tắc nghẽn đường tiết niệu dưới và hoạt động của cơ chóp.
Soi bàng quang
Soi bàng quang tuy không có tác dụng chẩn đoán bàng quang tăng hoạt. Nhưng những trường hợp khó, soi bàng quang giúp phân biệt và loại trừ giữa các triệu chứng bàng quang tăng hoạt với các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự như sỏi bàng quang, u bàng quang, polyp bàng quang…Bệnh nhân nữ có tiểu ra máu, hội chứng đa bàng quang, tiểu không kiểm soát tái phát thì soi bàng quang là chỉ định bắt buộc.
Một số phương pháp điều trị bàng quang tăng hoạt
Một số biện pháp sau đây có thể giúp cải thiện các triệu chứng của hội chứng bàng quang tăng hoạt.Người bệnh có thể tham khảo các phương pháp sau đây:
Viết “nhật ký đi tiểu”
Người bệnh có thể viết nhật ký đi tiểu nhằm tạo cơ sở dữ liệu để bác sĩ cũng như người bệnh biết về mức độ, dạng thức của bàng quang tăng hoạt. Từ đó, hướng mục tiêu điều trị nhằm giảm các triệu chứng, giúp theo dõi sự tiến bộ và hiệu quả của quá trình điều trị.
Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt
Cần điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày phù hợp để cải thiện các triệu chứng bàng quang tăng hoạt.
Một số loại thức ăn và đồ uống có thể gây kích thích bàng quang hay lợi tiểu như caffein, bia rượu, đồ uống có đường…Vì vậy, hãy hạn chế các loại thực phẩm và đồ uống này trong ăn uống hàng ngày.
Điều chỉnh lượng nước uống hàng ngày bởi uống quá nhiều nước có thể sinh ra lượng tiểu nhiều hơn bình thường, quá ít sinh ra tăng nồng độ nước tiểu gây kích thích niêm mạc.
Làm giảm táo bón để cải thiện các triệu chứng tiểu gấp, tiểu nhiều lần. Hãy bổ sung chất xơ, gia tăng lượng nước uống vừa phải, lập thời gian biểu đi cầu đồng thời kết hợp tập rặn để giảm nhẹ tình trạng táo bón.
Ngưng hút thuốc lá: Vì hút thuốc có liên quan mật thiết với các triệu chứng đường tiết niệu dưới ở nam giới, tiểu gấp, són tiểu ở nữ giới. Sự liên quan này càng gia tăng ở những người hút thuốc lá kinh niên do thường bị ho nhiều làm tăng áp lực bụng.
Đi vệ sinh khi có nhu cầu: Chỉ đi vệ sinh khi có nhu cầu vì nhiều người có thói quen đi tiểu nhiều lần hơn bình thường. Điều này khiến các triệu chứng của bệnh càng nghiêm trọng hơn.
Tập luyện bàng quang
Một số biện pháp tập luyện bàng quang để cải thiện các triệu chứng bàng quang tăng hoạt phải kể đến như:
Tập kìm nén và kiểm soát tiểu gấp:
Người bệnh thường có thói quen chạy vội vào nhà vệ sinh ngay khi có cảm giác mắc tiểu. Tuy nhiên, bác sĩ khuyên không nên làm như thế mà hướng dẫn các phương pháp căn bản nhằm tập kìm nén khi có cảm giác mắc tiểu như làm xao nhãng cảm giác buồn tiểu, đếm ngược, đứng lên ngồi xuống…
Bài tập sàn chậu:
Đây là bài tập cơ đáy chậu giúp hỗ trợ việc kìm nén đi tiểu để điều trị tiểu gấp, tiểu không kiểm soát. Cách thông dụng nhất là tập mỗi ngày 3 đợt, mỗi đợt khoảng 15 lần, mỗi lần thót cơ khoảng 10 giây và nghỉ khoảng 10 giây. Bạn có thể áp dụng theo phương pháp Kegel hoặc sử dụng máy tập cơ sàn chậu.
Biện pháp dùng thuốc
Một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị bàng quang tăng hoạt như thuốc ức chế cơ bàng quang. Chúng bao gồm Oxybutynin, Tolterodine, Trospium, Propiverine và Solifenacin. với nhiều tên thương hiệu khác nhau. Chúng giúp ngăn chặn một số xung thần kinh tới bàng quang, làm giãn cơ bàng quang và tăng khả năng chứa của bàng quang.
Điều trị bằng độc tố Botulinum A
Phương pháp này thay thế cho phẫu thuật nếu các phương pháp điều trị khác không mang lại kết quả mong muốn. Điều trị bằng cach tiêm độc tố Botulinum A vào hai bên bàng quang của bạn nhằm giảm co thắt bất thường của bàng quang.
Phẫu thuật
Nếu tất cả phương pháp trên không thành công, phẫu thuật đôi khi được đề nghị để điều trị. Phẫu thuật bao gồm:
- Mở rộng bàng quang.
- Dẫn nước tiểu ra ngoài.
Kích thích thần kinh
Kích thích thần kinh có thể được thực hiện khi người bệnh thuốc hoặc độc tố Botulinum A không có hiệu quả hoặc bạn không muốn áp dụng các phương pháp này. Phương pháp này sử dụng một thiết bị phát xung nhỏ được cấy dưới da của mông để gửi một loạt tín hiệu tới các dây thần kinh kiểm soát bàng quang.
Người cố vấn
Bạn có thể được bác sĩ giới thiệu người cố vấn nhằm đưa ra những lời khuyên, phương pháp điều trị và tập luyện bàng quang như các bài tập sàn chậu. Nếu không kiểm soát được, họ còn đưa ra các lời khuyên về cách đối phó chẳng hạn như cung cấp các thiết bị, hỗ trợ khác nhau để giúp đỡ như miếng đệm trong trường hợp tiểu không kiểm soát…
Vương Niệu Đan – Giải pháp hiệu quả cho người mắc chứng bàng quang tăng hoạt
Vương Niệu Đan là sản phẩm được kết hợp từ nhiều thảo dược quý, như Uvarox (chiết xuất từ Varuna, Cỏ đuôi ngựa và Ô dược), VispoTM (chiết xuất Cọ lùn), Chiết xuất Hạt bí đỏ và Cao Nữ lang.
Nhờ sự kết hợp khéo léo của các thảo dược, Vương Niệu Đan mang đến cơ chế “3 tác động”:
- Giảm co thắt, giảm kích thích bàng quang. Cung cấp Nitric oxyd cần thiết cho quá trình giãn của bàng quang để tăng sức chứa, làm cho bàng quang chứa lượng nước tiểu đủ lớn mới tạo phản xạ co bóp, kích thích đi tiểu.
- Cải thiện sức khỏe cơ sàn chậu. Giúp tăng lưu lượng máu đến nuôi dưỡng cơ sàn chậu, tăng trương lực cơ sàn chậu, cải thiện rối loạn tiểu tiện.
- Cải thiện giấc ngủ. Khi mất ngủ lượng hormone chống bài niệu ADH do thùy trước tuyến yên tiết ra ít hơn, dẫn tới lượng nước tiểu hình thành về đêm nhiều hơn. Nên việc cải thiện giấc ngủ ở nhóm bệnh nhân tiểu đêm cũng rất quan trọng.
Nhờ vậy, sản phẩm Vương Niệu Đan là giải pháp hàng đầu giúp hỗ trợ cải thiện an toàn và hiệu quả cho người đang gặp vấn đề liên quan đến chức năng bàng quang kém như bàng quang tăng hoạt.
