Són tiểu là biểu hiện của bệnh gì? Cách khắc phục són tiểu hiệu quả
Người bệnh tiểu són (tiểu không tự chủ) thường chậm trễ trong việc điều trị do đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng của tình trạng mình mắc phải. Tuy nhiên, họ không biết rằng bản thân đang phải đối mặt với hàng loạt nguy cơ bệnh lý nguy hiểm. Do đó, trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhất về “Són tiểu là bệnh gì?” cũng như cách để khắc phục tình trạng này.
Tham khảo bài viết: 6 Mẹo hay chữa són tiểu
Mục lục
1. Són tiểu là hiện tượng gì?
Bàng quang là cơ quan có chức năng lưu trữ nước tiểu. Ở người bình thường, khi bạn cần đi tiểu, các cơ bàng quang sẽ co thắt lại đẩy nước tiểu ra ống niệu đạo, tại đây, các cơ vòng niệu đạo giãn ra và nước tiểu sẽ được tống ra ngoài.
Tuy nhiên, với người bệnh són tiểu, họ mất kiểm soát chức năng này của bàng quang, khiến cho nước tiểu bị rò rỉ có thể ở nhiều mức độ khác nhau. Căn cứ vào những mức độ này mà các chuyên gia chia ra 5 loại tiểu són khác nhau. Cụ thể:
Són tiểu căng thẳng
Són tiểu do căng thẳng là hiện tượng rò rỉ nước tiểu một lượng thấp đến vừa phải do áp lực ổ bụng tăng đột ngột. Áp lực này gây ra khi người bệnh thực hiện một số hành động gắng sức như: nâng vật nặng, ho, hắt hơi, cười,…Đây là loại tiểu són thường gặp nhất, đặc biệt phổ biến ở đối tượng phụ nữ do biến chứng của quá trình sinh nở.
Hầu như ai cũng từng bị són tiểu do ho, hắt hơi ít nhất một lần trong đời, tuy nhiên, tiêu chuẩn để được coi như tình trạng bệnh lý là tần suất tiểu són do căng thẳng xảy ra hơn 2 lần trong một tháng.
Són tiểu gấp
Đây là loại tiểu són phổ biến thứ hai, hay gặp nhất ở đối tượng người cao tuổi. Són tiểu gấp đặc trưng bởi tình trạng tiểu không tự chủ kèm theo tiểu gấp, bệnh nhân đột nhiên có nhu cầu đi tiểu rất thôi thúc mà họ không thể kiềm lại được. Dẫn đến, một lượng nước tiểu từ trung bình đến nhiều sẽ bị rò rỉ.
☛ Xem đầy đủ: Chứng són tiểu ở người già
Són tiểu tràn
Són tiểu tràn phổ biến hơn cả ở đối tượng nam giới có bệnh lý về tuyến tiền liệt. Dạng són tiểu này đặc trưng bởi tình trạng bàng quang không đủ sức chứa lượng nước tiểu mà cơ thể tạo ra, có thể kèm theo mất khả năng làm rỗng bàng quang hoàn toàn. Dẫn đến, nước tiểu bị rò rỉ mãn tính, thường chỉ với một lượng nhỏ nhưng sự rò rỉ có thể diễn ra liên tục bất kể ngày đêm.
Són tiểu chức năng
Són tiểu chức năng là tình trạng tiểu són không do các vấn đề về thể chất. Các cơ quan hệ tiết niệu của bệnh nhân vẫn điều tiết bình thường, tuy nhiên, do sa sút về nhận thức hoặc trí tuệ khiến họ không biết đâu mới là thời gian, địa điểm phù hợp để đi tiểu. Són tiểu chức năng có thể gặp ở người mắc Alzheimer, bệnh nhân tâm thần,…
Són tiểu hỗn hợp
Són tiểu hỗn hợp là sự kết hợp của 2 trong những dạng tiểu không kiểm soát kể trên. Thông thường, người bệnh són tiểu thường có nhiều hơn một loại tiểu không kiểm soát và thường gặp nhất là són tiểu căng thẳng kết hợp với són tiểu gấp.
☛ Đọc thêm: Chứng són tiểu sau sinh
2. Són tiểu là biểu hiện của bệnh gì?
Són tiểu có thể gây ra bởi những thói quen sinh hoạt kém lành mạnh hoặc bắt nguồn từ các bệnh lý tiềm ẩn. Đánh giá chính xác nguyên nhân gây tiểu són là căn cứ để bác sĩ giúp bạn xác định được phương pháp điều trị hiệu quả nhất.
Són tiểu tạm thời
Một số bệnh lý đơn giản, dễ điều trị có thể gây ra són tiểu tạm thời:
➤ Nhiễm trùng tiết niệu
Nhiễm trùng tiết niệu gây ra bởi vi khuẩn (chủ yếu là E.coli) xâm nhập vào các cơ quan: thận, niệu quản, bàng quang hoặc niệu đạo. Sự nhiễm trùng sẽ kích thích các cơ chế miễn dịch tự nhiên của cơ thể để tiêu diệt hoặc tống khứ vi khuẩn ra ngoài, trong đó, thông qua nước tiểu cũng là một con đường để loại bỏ vi khuẩn.
Bệnh nhân sẽ được kích thích nhu cầu đi tiểu một cách mạnh mẽ, dẫn đến tình trạng đi tiểu nhiều và có thể kèm theo tiểu không tự chủ. Ngoài tiểu nhiều, tiểu són, nhiễm trùng tiết niệu có thể gây ra những triệu chứng điển hình khác như:
- Sốt, mệt mỏi toàn thân.
- Nóng rát ở niệu đạo mỗi khi đi tiểu do tính acid trong nước tiểu tăng để chống lại vi khuẩn.
- Nước tiểu vàng đục, có mùi hôi bất thường, đôi khi có thể lẫn máu.
➤ Táo bón
Táo bón cũng được biết tới như là một nguyên nhân gây ra tiểu són tạm thời. Tương tự như nhiễm trùng tiết niệu, tình trạng táo bón có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, không phân biệt giới tính.
Theo giải phẫu, trực tràng nằm gần bàng quang và cả 2 cơ quan này có chung dây thần kinh chi phối. Khi bị táo bón, phân cứng tích tụ nhiều trong trực tràng sẽ gây sức ép cho bàng quang, đồng thời các dây thần kinh phải tăng cường hoạt động để đẩy phân ra ngoài. Điều này đã vô tình dẫn đến bàng quang bị kích thích quá mức, gây ra tình trạng tiểu nhiều, tiểu không tự chủ.
Đôi khi chứng tiểu són tạm thời gây ra bởi các lý do khác, bao gồm:
☛Rượu
Rượu ngoài tác dụng lợi tiểu còn có thể gây an thần, mê sảng hoặc bất động, khiến người uống mất kiểm soát chức năng bàng quang. Từ đó, gây ra tình trạng tiểu nhiều, tiểu không tự chủ.
☛Cafein
Đồ uống chứa cafein như cà phê có thể làm tăng sản xuất nước tiểu, khiến bàng quang bị đầy nhanh chóng, dẫn đến hiện tượng tiểu nhiều, có thể kèm theo rò rỉ nước tiểu. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người uống nhiều hơn 2 cốc cà phê mỗi ngày có nguy cơ cao hơn với chứng tiểu không tự chủ.
☛Thuốc
Són tiểu đôi khi là một tác dụng không mong muốn của các thuốc dùng trong điều trị suy tim, tăng huyết áp. Ví dụ như thuốc lợi tiểu (bumetanide , furosemide,…) làm tăng sản xuất nước tiểu, gây tiểu nhiều, tiểu đêm, có thể kèm tiểu són. Tình trạng tiểu són thường tự hết khi bạn ngừng dùng thuốc.
Són tiểu kéo dài
Tiểu són dai dẳng có thể do các bệnh lý mạn tính hoặc do thay đổi thể chất tiềm ẩn, bao gồm:
➤Bàng quang tăng hoạt
Bàng quang tăng hoạt là bệnh lý rất phổ biến ở đối tượng người cao tuổi. Nguyên nhân gây bệnh được cho là có liên quan tới sự co bóp quá mức của cơ chóp bàng quang. Dẫn đến tình trạng bệnh nhân thường xuyên tiểu gấp, tiểu nhiều, tiểu đêm, có thể kèm theo tiểu không tự chủ.
Nếu bạn thường xuyên bị mót tiểu đột ngột, cảm giác thôi thúc đi tiểu mạnh mẽ, không nhịn được và kèm theo một trong số các triệu chứng sau thì khả năng cao bạn đã mắc hội chứng bàng quang tăng hoạt:
- Tiểu nhiều: trung bình, một người khỏe mạnh sẽ đi tiểu khoảng 6-8 lần/ngày. Do đó, bạn sẽ được tính là đi tiểu nhiều nếu tần suất đi tiểu trên 8 lần/ngày.
- Tiểu đêm: bệnh nhân cần thức dậy vào ban đêm để đi tiểu, bất kể là một hay nhiều lần thì cũng được coi là đi tiểu đêm.
- Tiểu són: sau cảm giác tiểu gấp, bệnh nhân có hiện tượng tiểu không tự chủ, đái dầm ngắt quãng. Triệu chứng này gặp ở khoảng 50% bệnh nhân mắc OAB.
➤Phì đại tuyến tiền liệt
Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh nam khoa phổ biến ở đàn ông tuổi trung niên, đặc trưng bởi sự tăng sản lành tính của tuyến tiền liệt.
Do tương quan vị trí giữa tuyến tiền liệt, bàng quang và niệu đạo nên khi tăng sinh bất thường, tuyến tiền liệt sẽ chèn ép vào niệu đạo và tạo áp lực cho bàng quang. Điều này dẫn tới sự tắc nghẽn đường tiểu và kích thích bàng quang quá mức, khiến cho bệnh nhân thường xuyên tiểu són, tiểu nhiều.
➤Sỏi đường tiết niệu
Sỏi tiết niệu – những tinh thể rắn tích tụ từ khoáng chất trong nước tiểu có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiết niệu gây cản trở dòng chảy nước tiểu, dẫn đến tình trạng tiểu rắt, tiểu són. Ngoài tiểu không tự chủ, bạn còn có thể gặp những triệu chứng khác như:
- Đau bụng dưới, đau mỏi phần thắt lưng, mức độ đau có thể từ âm ỉ đến dữ dội.
- Nước tiểu đục, có màu bất thường, có thể lẫn máu.
- Có thể kèm theo đái buốt.
➤Rối loạn thần kinh
Các bệnh lý gây tổn thương thần kinh hoặc tủy sống như đái tháo đường, Parkinson, đột quỵ, u não hoặc Alzheimer có thể cản trở các tín hiệu thần kinh kiểm soát chức năng bàng quang. Điều này lý giải tại sao những bệnh nhân này lại hay gặp tình trạng tiểu không tự chủ.
➤Mang thai
Các báo cáo y khoa cho thấy cứ 10 phụ nữ mang thai thì có tới 4 người bị són tiểu thai kỳ. Do khi mang thai, thai nhi phát triển, đè nén lên bàng quang và niệu đạo khiến cho mẹ gặp tình trạng tiểu nhiều, tiểu rắt và tiểu són. Hầu hết các trường hợp, các vấn đề về tiểu són thai kỳ sẽ biến mất sau khi sinh con.
Tuy nhiên ở một số phụ nữ, quá trình mang thai gây áp lực khiến cơ sàn chậu suy yếu dần theo thời gian. Dẫn đến, sau sinh, tình trạng tiểu rắt, rò rỉ nước tiểu vẫn không tự cải thiện.
➤Thời kỳ mãn kinh
Ở phụ nữ tuổi mãn kinh, lượng estrogen – một loại hormone giúp niêm mạc bàng quang và niệu đạo khỏe mạnh bị suy giảm. Kết quả là, các mô ở niệu đạo bị teo, áp lực đóng của niệu đạo cũng suy yếu nên nước tiểu dễ bị rò rỉ ra ngoài.
3. Đối tượng có nguy cơ mắc tiểu són
Các đối tượng có nguy cơ cao hơn trong mắc chứng tiểu không tự chủ bao gồm:
- Phụ nữ: nữ giới có nguy cơ mắc tiểu són cao hơn nam giới, đặc biệt là dạng tiểu són căng thẳng. Tất cả những yếu tố như sinh nở, mãn kinh và cấu tạo giải phẫu của phụ nữ là nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt này.
- Người cao tuổi: tuổi càng cao thì cơ sàn chậu, cơ trơn bàng quang và cơ vòng niệu đạo càng suy yếu, đồng thời sức chứa của bàng quang cũng suy giảm. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến việc người già hay gặp tình trạng tiểu nhiều, tiểu không tự chủ.
- Béo phì: béo phì làm tăng áp lực lên bàng quang, niệu đạo, lâu ngày dẫn đến chức năng kiểm soát nước tiểu của các cơ quan suy yếu. Do đó, người béo phì có nguy cơ cao với chứng tiểu són căng thẳng, đặc biệt là khi ho và hắt hơi.
- Tiền sử gia đình: nếu trong gia đình bạn có một người thân mắc chứng tiểu són thì bạn sẽ có nguy cơ bị tiểu són cao hơn người khác.
- Một số bệnh lý: các đối tượng đang mắc sẵn một số bệnh lý về thần kinh hoặc đái tháo đường sẽ có nguy cơ mắc tiểu không tự chủ cao hơn người khỏe mạnh.
☛Tham khảo: Són tiểu khi ho và hắt hơi
4. Chẩn đoán chứng tiểu són
Mục tiêu của việc chẩn đoán là xác định được dạng tiểu són bạn mắc phải và nguyên nhân gây tiểu són vì những thông tin đó sẽ quyết định việc điều trị.
Khám lâm sàng
Bạn cần cung cấp cho bác sĩ đầy đủ các thông tin về tiền sử gia đình và bệnh lý đang mắc phải, thông tin càng chi tiết thì càng có ích cho việc chẩn đoán và điều trị. Sau đó, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số hành động gắng sức như ho để họ có thể nắm bắt được tình trạng tiểu són của bạn.
Xét nghiệm
Bạn có thể được đề nghị làm một số xét nghiệm:
- Xét nghiệm nước tiểu: để phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng, dấu hiệu nước tiểu lẫn máu hoặc các bất thường khác.
- Nhật ký bàng quang: hàng ngày, bạn cần ghi chép lại lượng nước nạp vào, lượng nước tiểu ra và số lần đi tiểu không tự chủ. Điều này cho phép xác định lượng nước tiểu bị són.
- Đo lượng nước tiểu tồn dư sau khi tiểu: bạn sẽ được yêu cầu đi tiểu vào một thùng có mức đo lượng nước tiểu, sau đó bác sĩ sẽ dùng ống thông hoặc xét nghiệm siêu âm để xác định lượng nước tiểu còn sót trong bàng quang.
Ngoài ra, nếu cần thêm thông tin để cân nhắc phẫu thuật, bạn sẽ được đề nghị thực hiện thêm các xét nghiệm khác, chẳng hạn như xét nghiệm niệu động học và siêu âm vùng chậu.
5. Khắc phục tiểu són bằng cách nào?
Nếu tiểu són là do lối sống thiếu khoa học thì bạn cần thay đổi những thói quen xấu ngay từ bây giờ để tình trạng tiểu són sớm được cải thiện. Còn với trường hợp tiểu són bắt nguồn từ nguyên nhân bệnh sinh, để giải quyết triệt để tình trạng này, bệnh nhân cần được bắt đầu điều trị từ bệnh lý gây ra tiểu són.
Điều trị tiểu són bằng thuốc tân dược (Tây y)
Thuốc tân dược luôn là một trong những phương pháp điều trị được quan tâm hàng đầu trong bất kỳ chứng bệnh nào bởi chúng không chỉ cho hiệu quả điều trị tốt mà cách sử dụng đa phần rất thuận tiện. Tuy nhiên, đi kèm với ưu điểm đó là những rủi ro không hề nhỏ do các tác dụng phụ mà thuốc gây ra.
Do đó, bạn không được tự chữa tiểu són bằng thuốc Tây y một cách tùy tiện mà phải đi khám để được bác sĩ chẩn đoán bệnh lý cũng như để kê đúng thuốc đúng bệnh. Dưới đây chúng tôi liệt kê một số thuốc hay dùng trong điều trị các bệnh lý gây ra tiểu không tự chủ.
➤Nhiễm trùng tiết niệu
Kháng sinh là liệu pháp chỉ định đầu tiên trong nhiễm trùng tiết niệu. Căn cứ vào kết quả xét nghiệm, nuôi cấy và phân lập vi khuẩn trong nước tiểu, bác sĩ sẽ đưa ra kháng sinh đồ phù hợp với bạn.
Một số kháng sinh đường uống dùng trong điều trị nhiễm trùng tiết niệu đơn giản, không biến chứng bao gồm: kháng sinh Cephalosporin (Ceftriaxone, Cephalexin), kháng sinh Cotrimoxazol (Biseptol, Bactrim, Septra). Thông thường, với trường hợp này, kháng sinh sẽ được kê đơn từ 3 -7 ngày.
Hãy cố gắng dùng thuốc đúng lịch trình, triệu chứng tiểu són có thể cải thiện ngay sau 1-2 ngày, tuy nhiên, bạn không được tự ý ngừng thuốc sớm vì vi khuẩn có thể chưa bị tiêu diệt triệt để và sẽ lại tiếp tục gây bệnh. Khi đó, việc điều trị sẽ vất vả hơn nhiều.
➤Bàng quang tăng hoạt
Do nguyên nhân gây bàng quang tăng hoạt hiện vẫn chưa xác định rõ nên việc điều trị hội chứng sẽ tập trung vào việc làm giảm nhẹ các triệu chứng thông qua sử dụng một trong số các nhóm thuốc:
Các thuốc kháng muscarinic: Oxybutynin, Darifenacin, Solifenacin,…Đây là nhóm thuốc hiệu quả nhất trong điều trị bàng quang tăng hoạt. Chúng giúp giảm tình trạng tiểu són thông qua cơ chế đối kháng thụ thể muscarinic và làm giãn cơ trơn bàng quang.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, các thuốc trên có một số tác dụng phụ phổ biến như: khô miệng, táo bón, nóng mặt, nhức đầu,…có thể gây cản trở việc tuân thủ của người bệnh.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Imipramine cũng được chứng minh là có hiệu quả trong việc điều trị bàng quang tăng hoạt. Tuy nhiên, do có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng trên thần kinh và tim mạch nên Imipramine không được sử dụng rộng rãi để điều trị tiểu són như nhóm kháng muscarinic.
➤Đái tháo đường
Như đề cập ở mục 2, đái tháo đường cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây tổn thương thần kinh kiểm soát bàng quang, dẫn đến tình trạng tiểu són. Để điều trị đái tháo đường, bệnh nhân sẽ được kê những thuốc làm giảm lượng đường huyết trong máu.
Các thuốc được chỉ định đầu tay trong điều trị tiểu đường ở Việt Nam hiện nay bao gồm:
- Nhóm biguanid: Metformin thường được chỉ định đầu tiên để điều trị đái tháo đường tuýp 2. Thuốc gây hạ đường huyết bằng cách làm giảm tân tạo đường ở gan.
- Nhóm Sulfonylureas: Gliclazide (Diamicron), Glimepiride (Amaryl) kích thích tế bào beta đảo tụy tăng tiết insulin – hormone có tác dụng hạ đường huyết.
Điều trị bằng phẫu thuật ngoại khoa
Trong các bệnh lý như phì đại tuyến tiền liệt hoặc sỏi tiết niệu, bệnh nhân có thể được chỉ định một số phương pháp phẫu thuật hoặc thủ thuật xâm lấn khi điều trị nội khoa đơn thuần không giúp kiểm soát được bệnh tật. Các can thiệp ngoại khoa này sẽ giúp loại bỏ khối u xơ, tán sỏi. Từ đó, các tác nhân cản trở đường tiểu được loại bỏ và tình trạng tiểu són được cải thiện đáng kể.
Các biện pháp thay đổi lối sống để cải thiện tiểu són
- Hạn chế tiêu thụ rượu, cafein: đây đều là những chất lợi tiểu, dùng lâu dài có thể khiến bạn tiểu không kiểm soát, do đó, hãy hạn chế hết mức có thể.
- Tránh uống thuốc lợi tiểu vào buổi tối: các thuốc lợi tiểu trong điều trị tim mạch, tăng huyết áp thường được uống vào 1 thời điểm cố định trong ngày, hãy bàn bạc với bác sĩ của bạn về việc uống thuốc vào buổi sáng để tránh tình trạng tiểu đêm.
- Quản lý lượng chất lỏng nạp vào: uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày giúp bàng quang hoạt động hiệu quả. Uống không đủ nước có thể làm tăng nguy cơ táo bón – một trong những nguyên nhân gây ra tiểu són.
- Đào tạo bàng quang: tập luyện thói quen đi tiểu vào các thời điểm cố định trong ngày, sao cho khoảng cách giữa mỗi lần từ 2-3 giờ. Sau đó, dần dần kéo dài thời gian đó ra đến khi đạt 3-4 giờ/lần.
- Tập luyện cơ sàn chậu: bài tập Kegel giúp tăng sức khỏe cơ sàn chậu hiệu quả, đặc biệt là ở đối tượng phụ nữ sau sinh, phụ nữ tiền mãn kinh. Cơ sàn chậu khỏe mạnh sẽ nâng đỡ bàng quang không bị sa và kiểm soát tốt sự co thắt của cơ vòng niệu đạo.
Tham khảo thêm các bài tập cơ sàn chậu tại đây.
6. Vương Niệu Đan – liệu pháp thảo dược đẩy lùi tình trạng tiểu són an toàn, hiệu quả
Ngoài những phương pháp kể trên, sản phẩm bảo vệ sức khỏe Vương Niệu Đan cũng là một giải pháp hiệu quả để đẩy lùi tình trạng tiểu són. Vương Niệu Đan ra đời dựa trên sự phối hợp của các thành phần thảo dược quý:
- Cao UVAROX (chiết xuất từ Varuna, Cỏ đuôi ngựa, Ô dược): có tác dụng giãn cơ trơn và tăng sức chứa bàng quang nên giúp cải thiện tình trạng tiểu nhiều, tiểu không tự chủ.
- VispoTM (chiết xuất Cọ lùn): có cơ chế tương tự như nhóm thuốc kháng thụ thể muscarinic, tuy nhiên tác dụng khá chọn lọc trên M3 nên giúp bạn vẫn đạt hiệu quả làm giãn cơ trơn bàng quang mà không gặp phải các tác dụng phụ như khô miệng, táo bón.
- Chiết xuất Hạt bí đỏ và Cao Nữ Lang: giúp an thần, cải thiện giấc ngủ và giảm nhẹ triệu chứng tiểu đêm nhiều lần.
Với sự phối hợp các thành phần dược liệu trên, Vương Niệu Đan thực sự là một liệu pháp an toàn, hiệu quả để cải thiện tình trạng tiểu són, tiểu gấp, tiểu đêm nhiều lần.
Vương Niệu Đan đã được Bộ Y Tế công nhận về tính an toàn, hiệu quả và cấp phép lưu hành. Do đó, bạn có thể an tâm mà trải nghiệm sản phẩm, hãy kiên trì sử dụng trong 2-3 tháng để đạt được hiệu quả tối ưu nhất.
Tài liệu tham khảo
https://www.womenshealth.gov/a-z-topics/urinary-incontinence
https://www.medicalnewstoday.com/articles/165408#types
https://www.msdmanuals.com/professional/genitourinary-disorders/voiding-disorders/urinary-incontinence-in-adults
https://www.msdmanuals.com/home/kidney-and-urinary-tract-disorders/disorders-of-urination/urinary-incontinence-in-adults
http://benhvienlaokhoa.vn/tieu-khong-kiem-soat-o-nguoi-cao-tuoi
