Tiểu không kiểm soát ở trẻ em không hề hiếm gặp. Đây là một trong những dấu hiệu của tình trạng rối loạn tiểu tiện, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sinh hoạt hàng ngày của bé. Nếu không điều trị sớm tiềm ẩn nhiều nguy cơ về bệnh lý. Cùng tìm hiểu bài viết sau để cha mẹ biết nên làm gì khi bé bị tiểu không kiểm soát.
Mục lục
Tiểu không kiểm soát ở trẻ là gì?
Tiểu không kiểm soát ở trẻm em là một trong những dạng thuộc nhóm rối loạn tiểu tiện. Hiện tượng này khiến nước tiểu tự động trào ra ngoài khi trẻ hắt hơi, ho hoặc khi chưa kịp di chuyển tới nhà vệ sinh. Thông thường, khi mắc tiểu không kiểm soát, một ngày thường đi tiểu nhiều hơn 8 lần, mỗi lần đi một lượng nước tiểu khá ít, thậm chí són ra quần.
Thực tế, tiểu không kiểm soát có thể gặp ở bất cứ ai. Trong đó, không loại trừ đối tượng trẻ em. Tiểu không kiểm soát ở trẻ tuy không phải tình trạng nguy hiểm nhưng gây ra nhiều phiền toái gây ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày.
Các chuyên gia chia tiểu không kiểm soát ở trẻ em thành 2 dạng như sau:
- Tiểu không kiểm soát thứ phát: Đây là tình trạng mà ban ngày trẻ vẫn có khả năng kiểm soát hoạt động tiểu tiện. Tuy nhiên, vào ban đêm thì có hiện tượng rò rỉ nước tiểu khi ngủ. Hiện tượng này kéo dài ít nhất 6 tháng. Dạng này diễn ra phổ biến nhất và liên tục từ bé đến lớn.
- Tiểu không kiểm soát thứ phát: Ở tình trạng này, bé không mắc chứng són tiểu từ đầu mà sau một nguyên nhân nào đó mới mắc.
Những trẻ nào dễ mắc tiểu không kiểm soát?
Tiểu không kiểm soát có thể gặp ở mọi độ tuổi và giới tính. Tuy nhiên, các chuyên gia thường phân biệt tình trạng này ở 2 nhóm tuổi, cụ thể như sau:
Trẻ dưới 6 tuổi
Đây là nhóm trẻ dễ mắc phải chứng tiểu không kiểm soát nhất. Thậm chí, có bé còn thường xuyên gặp phải tình trạng đái dầm vào ban đêm. Tuy nhiên, ở độ tuổi này các cơ quan của trẻ vẫn chưa có sự phát triển hoàn thiện, kể cả bàng quang. Bởi vậy tiểu không kiểm soát ở trẻ giai đoạn này không được coi là bệnh lý.
Trẻ từ 6 – 12 tuổi
Khi trẻ ở độ tuổi này vẫn gặp phải hiện tượng tiểu không kiểm soát thường xuyên thì rất có thể đây là dấu hiệu cảnh báo cơ thể trẻ đang tiềm ẩn nhiều bệnh lý. Bởi ở độ tuổi các cơ quan của trẻ đã phát triển toàn diện cũng như đảm bảo đầy đủ chức năng.
Thông tin xem thêm:
Nguyên nhân gây tiểu không kiểm soát ở trẻ em
Tiểu không kiểm soát ở trẻ có thể xuất phát bởi một hoặc nhiều nguyên nhân sau đây:
Bàng quang nhỏ
Tiểu không kiểm soát ở trẻ em có thể khởi phát bởi chức năng bàng quang của trẻ kém, thể tích nhỏ khiến khả năng chứa nước tiểu thấp hơn so với bình thường. Khi bàng quang nhỏ dẫn tới việc trẻ phải đi tiểu nhiều hơn. Khả năng giữ nước tiểu về đêm cũng thấp hơn. Tình trạng này khiến trẻ thường xuyên có cảm giác buồn đi tiểu, khả năng nhịn tiểu kém, nếu không nhanh vào nhà vệ sinh có thể dẫn tới són tiểu. Cũng có trường hợp bàng quang của trẻ có kích thước bình thường nhưng cảm giác bàng quang bị đầy trước khi túi đầy thực sự – điều này gọi là giảm dung tích chức năng.
Tăng sản xuất nước tiểu về đêm
Não sản xuất một loại hormone có tên là vasopressin vào ban đêm. Hoocmon này có tác dụng tăng tái hấp thu nước vào dòng máu nên giảm lượng nước tiểu sản xuất ra ở thận. Giảm sản xuất nước tiểu về đêm giúp bạn ngủ tới sáng mà không phải dậy đi tiểu. Tuy nhiên, trẻ bị đái dầm nhiều về đêm do cơ thể không sản xuất đủ lượng hormone này.
Bàng quang tăng hoạt
Nước tiểu từ thận xuống bàng quang sẽ gửi tín hiệu tới não bộ để đóng cơ vòng bàng quang lại. Từ đó, khiến chúng ta có cảm giác buồn đi tiểu. Tuy nhiên, nếu trẻ bị bàng quang tăng hoạt sẽ có kích thích phản xạ đi tiểu ngay cả khi chỉ có một lượng nước tiểu nhỏ. Nếu không kịp sẽ gây ra tiểu không kiểm soát.
Di truyền
Tiểu không kiểm soát ở trẻ có thể xảy ra nếu có cha hoặc mẹ ngày nhỏ đều mắc chứng bệnh này. Theo kết quả nghiên cứu, tỷ lệ trẻ bị chứng tiểu không kiểm soát do di truyền có thể chiếm tới 44%. Và chỉ có 15% trẻ bị mắc chứng này trong khi gia đình không có cha/mẹ mắc chứng tiểu không kiểm soát lúc còn nhỏ.
Ngủ sâu giấc
Tiểu không kiểm soát ở trẻ cũng có thể do ngủ sâu giấc khiến trẻ khó có thể tỉnh dậy đi tiểu ngay khi bàng quang đã tích đủ lượng nước. Và hệ quả trẻ bị đái dầm trong khi ngủ.
Bệnh lý
Tiểu không kiểm soát ở trẻ là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể. Theo kết quả của một số nghiên cứu chỉ ra rằng, có khoảng 3% trẻ bị tiểu không kiểm soát do bệnh lý như nhiễm trùng đường tiết niệu, thiếu hồng cầu hình liềm, táo bón, tiểu đường…
Tâm lý
Đây là nguyên nhân khiến trẻ bị tiểu không kiểm soát. Tâm lý không thoải mái, căng thẳng, áp lực học hành, thay đổi môi trường sống…cũng có thể khiến bé căng thẳng gây tiểu không kiểm soát.
Chậm phát triển
Một số trẻ chậm phát triển về cả thể chất và tâm lý có thể gặp khó khăn trong việc tự chủ về vấn đề tiểu tiện. Thông thường, khi trẻ lớn dần lên sẽ có khả năng kiểm soát được hoạt động tiểu tiện của bản thân.
Chế độ ăn uống không hợp lý
Trẻ uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ, ăn quá nhiều đồ ăn kích thích bàng quang bào buổi tối dẫn tới tình trạng tiểu không kiểm soát.
Bị la mắng khiến tiểu không kiểm soát ở bé thêm trầm trọng
Tình trạng tiểu không kiểm soát ở trẻ khiến nhiều phụ huynh cảm thấy mệt mỏi, cáu gắt. Nhiều cha mẹ không kiềm chế được và có thể la mắng hay áp dụng các biện pháp trách phạt. Tuy nhiên, điều này có thể để lại những hậu quả không lường trước được như:
Bị tổn thương tâm lý trẻ
Trách phạt hoặc quát mắng khi trẻ tiểu ra quần có thể khiến trẻ trở nên tự ti hơn. Bởi nhiều trẻ cho rằng đây là sự trừng phạt dành cho những việc làm sai lầm của bản thân. Từ đó, trẻ luôn nghĩ rằng mình kém hơn người khác. Lâu dần giảm sự tự tin vào bản thân khiến trẻ sống khép mình hoặc hạn chế giao tiếp. Nguy hiểm hơn, trẻ bị rơi vào trạng thái tâm lý trầm cảm, xa dần cuộc sống, bạn bè.
Khó kiểm soát hành vi
Sự la mắng, trách phạt của bố mẹ không thể khiến trẻ cư xử đúng cách. Thậm chí, lời quát mắng của cha mẹ khiến bé trở nên hung hãn hơn. Đây là kết quả báo cáo của các chuyên gia tâm lý dựa trên nghiên cứu về một nhóm trẻ bị tiểu són.
Nên làm gì khi trẻ đi tiểu không kiểm soát?
Nếu xác định đúng nguyên nhân, phương pháp điều trị phù hợp chứng tiểu không kiểm soát ở trẻ hoàn toàn có thể khắc phục được. Cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp sau để khắc phục tình trạng này cho bé yêu.
Chế độ chăm sóc
Cha mẹ cần lưu ý các điểm sau khi chăm sóc bé để hạn chế chứng tiểu không kiểm soát:
- Hạn chế cho bé uống nước sau khi ăn tối nhằm giảm sản xuất lượng nước tiểu lúc đi ngủ. Hãy cho bé uống đủ nước vào ban ngày.
- Dạy bé thói quen đi vệ sinh đúng giờ, kể cả khi bé chưa buồn tiểu.
- Không nên cho bé dùng các thực phẩm có tính lợi tiểu như đồ uống ngọt, caffein, các đồ uống có hương vị nhân tạo, socola…Bởi chúng có thể gây kích thích bàng quang của trẻ dẫn tới tiểu nhiều lần, tiểu không tự chủ.
- Học các kiểm soát bàng quang: Khi bé buồn tiểu, cha mẹ có thể khuyên bé nên nhịn thêm khoảng 10 – 20 phút nhằm cải thiện khả năng kiểm soát bàng quang. Bàng quang chậm phát triển là nguyên nhân phổ biến gây ra tiểu không kiểm soát ở trẻ.
- Đánh thức trẻ vào ban đêm: Sau vài giờ ngủ hãy đánh thức bé và cho bé đi vệ sinh. Điều này giúp bé có thể tống nước tiểu ra ngoài trong một khoảng thời gian nhất định. Biện pháp này khá đơn giản mà lại giúp cải thiện tiểu không kiểm soát ở trẻ vào ban đêm.
Không nên cho trẻ uống đồ uống lợi tiểu như caffein, đồ uống có ga…
Phương pháp tự nhiên
Ngoài chế độ chăm sóc, một số mẹo tự nhiên sau đây giúp bé giảm tình trạng tiểu không kiểm soát hiệu quả. Cha mẹ có thể áp dụng một trong các mẹo sau:
- Massage: Cha mẹ có thể dùng thêm dầu oliu để massage phần bụng dưới cho bé giúp kiểm soát bàng quang đồng thời cải thiện chứng tiểu không kiểm soát.
- Uống nước việt quất: Để hạn chế hiện tượng mắc tiểu, trước khi đi ngủ cha mẹ có thể cho bé uống 1 ly nước ép việt quất.
- Uống mật ong: Mật ong có khả năng hấp thụ và giữ chất lỏng. Bởi vậy, có thể giúp bé giữ nước đến sáng. Bạn có thể cho bé dùng 1 thìa nhỏ mật ong mỗi ngày để khắc phục chứng tiểu không kiểm soát.
Sử dụng đồng hồ báo thức
Thiết bị này giúp đánh thức bé khi bé đi tiểu không kiểm soát. Thiết bị bao gồm 2 bộ phận: Một bộ phận cài vào quần giúp cảm nhận ẩm ướt và bộ phận chuông được dùng để đánh thức bé. Ngoài ra, thiết bị sẽ có thêm chức năng rụng để đánh thức bé đạt hiệu quả tốt hơn.
Khi trẻ có dấu hiệu tiểu không kiểm soát, bộ phận cảm biến kích hoạt, chuông kêu to và đánh thức bé tỉnh dậy đi tiểu. Sau vài tuần bé có thể nhận biết được tín hiệu của bàng quang và chủ động tỉnh dậy trước khi đi tiểu.
Theo kết quả của nhiều nghiên cứu, sử dụng đồng hồ báo thức giúp mang lại hiệu quả 75% và tỷ lệ tái phát thấp hơn so với các phương pháp khác. Tuy nhiên, nhược điểm của nó sẽ đánh thức cả nhà thức giấc vào ban đêm trong thời gian dài.
Dùng thuốc
Nếu bị són tiểu, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc giúp bé cải thiện. Nếu tiểu không kiểm soát do trẻ mắc bệnh lý viêm nhiễm đường tiết niệu, nhiễm trùng bàng quang bác sĩ cho bé dùng thuốc kháng sinh nhằm diệt vi trùng, sát khuẩn bàng quang.
Nếu mắc són tiểu do ho thì cần dùng một số loại thuốc để trị ho dứt điểm. Tuy nhiên, cha mẹ không nên tự ý sử dụng thuốc ho để điều trị mà nên đưa trẻ tới gặp bác sĩ để được chỉ định loại thuốc phù hợp.
Trẻ bị sỏi bàng quang, bàng quang không đủ lớn để chứa nước tiểu bác sĩ chỉ định dùng thuốc lợi tiểu kết hợp với việc uống nước. Điều này không chỉ giúp sỏi tan, đào thải qua được các chất độc qua đường tiểu.
Dùng thuốc tây, cha mẹ cần chú ý cho bé uống thuốc theo đúng chỉ định và liệu trình của bác sĩ. Không nên ngừng thuốc hoặc kết hợp với các thuốc khác sẽ gây ảnh hưởng tới kết quả điều trị.
Phẫu thuật
Một số trường hợp không đáp ứng với điều trị bằng thuốc. Ví dụ như trường hợp tiểu không kiểm soát ở trẻ do sởi bàng quang lớn hay có khối u bất thường ở niệu đạo…Khi đó, các bác sĩ thực hiện phương pháp phẫu thuật nhằm điều trị dứt điểm nguyên nhân bệnh lý. Từ đó, tiểu không kiểm soát sẽ dần được cải thiện.